Η Ιταλική κυβέρνηση ξεκινά δικαστικό αγώνα κατά του οίκου χρηματοπιστωτικής αξιολόγησης "Standard&Poor's" με το επιχείρημα πως
"κατά την αξιολόγηση της Ιταλίας,ο οίκος δεν έλαβε υπ'όψιν του την πλούσια πολιτισμική κληρονομιά της χώρας"!
Με άλλα λόγια,επειδή η Ιταλία είναι μια χώρα με πλούσια πραγματικά πολιτιστική παραγωγή και καλλιτεχνική ιστορία,η SP θα έπρεπε να αξιολογήσει ευνοικότερα την πιστοληπτική της ικανότητα!
Ράβδος εν γωνία άρα βρέχει!
Το επιχείρημα φυσικά στερείται σοβαρότητας.
Η ιστορία κάθε χώρας είναι καταγεγραμμένη και ανήκει στο παρελθόν.
Η πιστοληπτική της ικανότητα όμως αποτελεί σημερινό χαρακτηριστικό και έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά της οικονομίας της.
Τα δυο στοιχεία-πολιτισμική κληρονομιά και οικονομική ευρωστία-μόνο με μια εξαιρετικά διασταλτική ερμηνεία μπορούν να συσχετιστούν και πάλι πολύ αμφίβολα!
Αλλά ακόμη κι αν η ιστορία μπορούσε να αποτελέσει πρόκριμα για την πιστοληπτική ικανότητα μιας χώρας,ποιά άραγε ιστορικά στιγμιότυπα θα έπρεπε να προκριθούν? Κάθε χώρα έχει φωτεινές και σκοτεινές ιστορικές στιγμές.Η Ιταλία υπήρξε κοιτίδα της Αναγέννησης αλλά και του Φασισμού! Του Da Vinci,του Michelangelo,των Μεδίκων, αλλά και του Βοργία και του Μακιαβέλλι! Δώρησε αριστουργήματα στην ανθρωπότητα,αλλά έστειλε τον Bruno στην πυρά! Τίμησε την ιστορία της στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ατίμασε στο Δεύτερο! Γέννησε την Όπερα αλλά και τη Μαφία! Τις Φερράρι,τις Λαμποργκίνι,τις Μαζεράτι,την πίτσα και τα μακαρόνια,την υψηλή ραπτική,αλλά και τη Σικελική βεντέτα,την ευρεία πολιτική διαφθορά,το θρησκευτικό φανατισμό! Είναι πατρίδα του ιστορικού συμβιβασμού,αλλά και των ερυθρών ταξιαρχιών! Του Μαλατέστα,αλλά και του Μουσολίνι! Του Φελλίνι αλλά και της τσόντας! Των τεσσάρων κατακτημένων μουντιάλ,αλλά και του κατενάτσιο! Της Monicca Bellucci αλλά και των υστερικών στριγγλών!
Δε χρειάζεται να μακρηγορήσουμε!
Για κάθε φωτεινό παράδειγμα,υπάρχει μια αντίστοιχη σκιά!
Οι άνθρωποι-και οι λαοί-δεν είναι πλάσματα αλάνθαστα,αγγελικά πλασμένα,αλλά κοινοί θνητοί ικανοί για τη δημιουργία και την καταστροφή.
Η προσφυγή στην Ιστορία,είναι ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο μονοπάτι...
Ωστόσο,κάθε λαός τείνει να ωραιοποιεί το παρελθόν του.Σε τέτοιο βαθμό,ώστε να το χρησιμοποιεί ως επιχείρημα αποενοχοποίησης και μεγαλείου!
Η ιστορία που διδάσκουν τα σχολεία-παντού-εξυπηρετεί λίγο-πολύ τα προκατασκευασμένα στερεότυπα "εθνικού μεγαλείου"!
Ο μέσος Ιταλός λοιπόν,αναπόφευκτα αισθάνεται περήφανος για την καταγωγή του,πεπεισμένος πως ανήκει σε μια "πολιτισμικά υπέρτερη χώρα".
Αυτού του είδους η απροκάλυπτη αυτοκολακεία την οποία καλλιεργούν τα εκπαιδευτικά συστήματα ανά τον κόσμο,έχει δυο βασικές αρνητικές επιπτώσεις στενά συνυφασμένες.
Η πρώτη είναι η αδυναμία του μέσου πολίτη να κατανοήσει τις πραγματικές διαστάσεις της ιστορικής του παρουσίας.Δεν προσλαμβάνει τον εαυτό του ως έναν απλό άνθρωπο,βιολογικά ισότιμο με κάθε άλλον συνάνθρωπό του όπου γης,αλλά ως μια "εξέχουσα ιστορική παρουσία" που περίπου περιποιεί τιμή στην ανθρωπότητα!
Αυτή η καλλιεργημένη υποσυνείδητη έπαρση,συμβαδίζει με ένα αναπόφευκτο συναίσθημα αριστοκρατικότητας,το οποίο πολύ συχνά εκδηλώνεται ως απροκάλυπτος ρατσισμός έναντι των αλλοεθνών: "εμείς,είμαστε ανώτεροι"!
Η δεύτερη επίπτωση-λογικό επακόλουθο της προηγούμενης-είναι πως αυτό το ψυχολογικό υπόβαθρο δυσχεραίνει την προσέγγιση και συνεννόηση των λαών!
Οι μεν υποβλέπουν τους δε,είτε ως "ιστορικούς εχθρούς",είτε ως "ένοχους παλαιών συμφορών",είτε ως "πολιτισμικά υποδεέστερους,ενίοτε δε και φυλετικά κατώτερους".
Σ'αυτό το κλίμα,είναι λογικό να ευδοκιμούν πολιτικοί που κολακεύουν τα προκατασκευασμένα στερεότυπα του πλήθους.Πολιτικοί που προκρίνουν αντιλήψεις "εθνικού μεγαλείου" και "υπεροχής της φυλής".Κοινοί δημαγωγοί και λαικιστές δηλαδή.
Στην αγαπημένη γείτονα χώρα,ένας τέτοιος όψιμος πολιτικός αστέρας,υψηλής δημοφιλίας είναι βέβαια ο Beppe Grillo .
Η δημοφιλία του,αναπόφευκτα,συμπαρασύρει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα σε θέσεις συγγενείς σε ό'τι έχει να κάνει με ζητήματα που άπτονται της "εθνικής υπεροχής" της χώρας.
Έτσι εξηγείται και η παρανοική προσφυγή του Ιταλικού κράτους έναντι της SP επειδή η τελευταία "δεν εκτίμησε" το αυτονόητο "μεγαλείο του"!
Το χειρότερο βέβαια είναι πως τέτοιες προσεγγίσεις της πραγματικότητας,δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση των προβλημάτων της.Αντί της ανάλυσης και του ορθολογικού σχεδιασμού,ανέξοδες αναζητήσεις φανταστικών λύσεων συνδεδεμένων με ιστορικές επινοήσεις μεγαλείων.
Όταν η αφήγηση δε συμβαδίζει με την καθημερινή εμπειρία,το επόμενο στάδιο είναι η συνωμοσιολογία: μόνο αυτή εξηγεί πειστικά την ασυμβατότητα ανάμεσα σε όσα οι πολίτες φαντασιώνονται και σε όσα στην πράξη βιώνουν!
Ο Bastiat συνόψισε το φαινόμενο σε μια γνωστή ρήση του: "οι πιο παράλογες θεωρίες,έχουν την ευκαιρία τους,όταν οι άνθρωποι υποφέρουν: malisunda fames"!
Δεν αρκεί όμως μόνο ο πόνος,για την υιοθέτηση του παραλογισμού.Χρειάζεται και μια ιδεολογική προεργασία,κατά την περίοδο της ευημερίας.Αυτήν ακριβώς την παρέχουν οι προσεγγίσεις ιστορικού εθνικού μεγαλείου των εκπαιδευτικών συστημάτων των κρατών.
Υπάρχει μήπως κάποιο αντίδοτο στην προπαγάνδα αυτή?
Ίσως,η διεθνιστική αντίληψη,η προώθηση αντιλήψεων πανανθρώπινης συνεργασίας,η υιοθέτηση ενός υπερεθνικού ανθρωπισμού.
Αλλά η χαρτογράφηση των μονοπατιών του,είναι μια εξαιρετικά απαιτητική και μακρά διαδικασία,κυρίως γιατί υπερβαίνει τα σχηματοποιημένα ιδεολογήματα της δεξιάς και αριστεράς και μάλλον ίσταται πέραν της κηδεμονίας των επαγγελματιών της πολιτικής.
5/2/2014
No comments:
Post a Comment