Η εμπειρία εκατομμυρίων Γάλλων δε διέφερε απ'αυτήν του Ζακ.Μέσα σε εβδομήντα χρόνια,τρεις γαλλο-γερμανικοί πόλεμοι και εκατομμύρια θυμάτων ένθεν κακείθεν διαμόρφωσαν αισθήματα αμοιβαίου μίσους!
Το 1962,ο καγκελλάριος Adenauer της Δυτ.Γερμανίας,συνάντησε το Γάλλο Πρόεδρο De Gaulle και δύο χρόνια αργότερα υπέγραψαν μια ιστορική συνθήκη συμφιλίωσης.
Πάνω σ'αυτή τη βάση,δυο δεκαετίες αργότερα,το 1984, Helmut Kohl και Francois Mitterand ενώνουν τα χέρια στο Verdun,τον τόπο όπου οχτακόσιες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις μάχες του 1916.
Οχτακόσιες χιλιάδες νεκροί!
Σαν να χάνεται ξαφνικά,μια ολόκληρη Θεσσαλονίκη!
'Η,εναλλακτικά,σαν να ερημώσουν αύριο η Κρήτη,οι Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα!
Υπάρχουν άραγε πολιτικές αποτροπής των πολεμικών συγκρούσεων και προκρίσεως της ειρηνικής διευθέτησης και,αν ναι,ποιες είναι αυτές?
Ο Ηράκλειτος υποστήριζε πως "πόλεμος πάντων μεν πατήρ" και αρκετοί συμφωνούν μαζί του.
Από τη μια μεριά οι οπαδοί της εθνοφυλετικής καθαρότητας,της εθνικιστικής υπεροχής,της αναζήτησης εξωτερικών και εσωτερικών απειλών,της διακήρυξης αποκαταστάσεων των ιστορικών "αδικιών που υπέστη το έθνος".Η συντηρητική εθνικιστική ιδεολογία προπαγανδίζει τη σύγκρουση,καλεί σε πολεμική επαγρύπνηση,παιανίζει ύμνους "πατριωτικής αποκατάστασης" σε βάρος πάντοτε των "εχθρών".Πρόκειται για το θεωρητικό υπόβαθρο του ιμπεριαλισμού που οδήγησε στον Ά και ΄Β Παγκόσμιο πόλεμο!
Από την άλλη πλευρά του φάσματος,βρίσκονται οι κήρυκες της μαρξιστικής "πάλης των τάξεων".Ερμηνεύουν την ιστορική εξέλιξη ως συνέπεια αέναων κοινωνικών συγκρούσεων.Η προοπτική της συνεργασίας τους είναι ξένη,η κοινωνία είναι γι'αυτούς το εποικοδόμημα των κοινωνικών ανισοτήτων,τα άτομα δε διαθέτουν ξεχωριστή συνείδηση άλλη απ'αυτήν που η κοινωνική τους τάξη διαμορφώνει,τα μέλη κάθε τάξης συνασπίζονται σε κοινά συμφέροντα και η τάξη των προλετάριων είναι "ιστορικά προορισμένη" να καταλύσει την άνιση κοινωνία και να εγκαθιδρύσει το επίγειο βασίλειο του σοσιαλισμού και το τέλος της Ιστορίας! Αυτό βέβαια θα προκύψει μέσα απ΄τη σύγκρουση και τη βίαιη ανατροπή του αστικού καθεστώτος!
Η αντίληψη αυτή γέννησε τη Ρωσική επανάσταση του 1917 και το επακόλουθο πραξικόπημα των Μπολσεβίκων το 1918, την επανάσταση των Γερμανών Σπαρτακιστών (1919-1921),τη μεγάλη πορεία του Μάο (1926-1948) προς την εξουσία και τις άλλες απόπειρες σοσιαλιστικής επικράτησης που γνώρισε ο 20ος αιώνας.
Δύο σημαντικές σχολές πολιτικής σκέψης,η συντηρητική και η σοσιαλιστική υιοθετούν ιδεολογίες σύγκρουσης (οι μεν με τους εθνικούς,οι δε με τους κοινωνικούς "εχθρούς")!
Είναι σαφές πως καμία ειρηνική διευθέτηση δεν προάγεται μέσω συγκρουσιακών προοπτικών.
Τόσο ο εθνικιστικός συντηρητισμός όσο και ο σοσιαλισμός,πριμοδοτούν την πολιτική σύγκρουση και όχι την ειρηνική συνύπαρξη.
Και οι δυο βέβαια,το πράττουν επικαλούμενοι-μακροπρόθεσμα-την ειρήνη.Πρόκειται όμως για το είδος εκείνο της ειρήνης που προκύπτει από τη φυσική εξόντωση του αντιπάλου. Όταν κάθε αντίθετη άποψη εκλείψει,επικρατεί πράγματι ειρήνη: η ειρήνη του νεκροταφείου...
Περιττεύει να προσφύγω σε παραδείγματα,ειδικά προκειμένου για τη χώρα μας.Αρκεί μόνο να δει κανείς την πολιτική κάλυψη της βίας που παρέχουν εθνικισμός και σοσιαλισμός κατά περίπτωση.
Η ρατσιστική βία της "Χρυσής Αυγής" εναντίον των αλλοεθνών έχει ήδη αποκτήσει πολιτική νομιμοποίηση από μισό εκατομμύριο Έλληνες που την ανέδειξαν κοινοβουλευτική εκπρόσωπό τους!
Η καταστροφολαγνεία των λογής μπαχαλάκηδων,έχει εδώ και χρόνια πολιτικά δικαιολογηθεί από τη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ,δηλαδή του κόμματος που συνιστά σήμερα την αξιωματική αντιπολίτευση, εκπροσωπώντας ένα εκατομμύριο εξακόσιες πενήντα χιλιάδες Έλληνες!
Πλάι σ'αυτούς,οι οπαδοί της κομμουνιστικής ορθοδοξίας,δικαιώνουν πολιτικά τις βιαιοπραγίες του ΠΑΜΕ κατά περίπτωση (βλ.λιμάνι Πειραιά,χαλυβουργική κλπ).Άλλοι διακόσιοι εβδομήντα χιλιάδες πολίτες,υιοθετούν την επιλεκτική βία ως μέθοδο πολιτικής συνδιαλλαγής!
Δύο εκατομμύρια άνθρωποι,το 30% των εκλογέων στην Ελλάδα,αποδέχονται τη βία!
Αν συνυπολογίσουμε και όσους βρίσκονται διασκορπισμένοι στα υπόλοιπα κόμματα,εύκολα μπορεί να υποθέσει κανείς πως ο ένας στους δυο Έλληνες σήμερα,πιστεύει στη βία,την επικαλείται,την υιοθετεί...
Παλαιότερα,επί "υπαρκτού",οι ανά τον κόσμο σοσιαλιστές καταδίκαζαν τους "πολέμους του καπιταλισμού" ομνύοντας στη σοσιαλιστική ειρήνη!
Τα κινήματα των "ειρηνιστών" εναντιώνονταν στα "πυρηνικά όπλα" με αξιοζήλευτη επιλεκτικότητα: επρόκειτο πάντοτε για τα όπλα των "φονιάδων των λαών" και ουδέποτε για τα αντίστοιχα των "συντρόφων"! Πολύ γρήγορα,η πρακτική αυτή απαξίωσε το ειρηνιστικό κίνημα στη συνείδηση των ειλικρινών ειρηνόφιλων,αναδεικνύοντας την πραγματική του ταυτότητα ως πολιτικής παραφυάδας του σοσιαλιστικού κινήματος.Η ειρήνη ήταν μιας πρώτης τάξης βιτρίνα για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων πολιτικών στοχεύσεων.
Η κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και η πολιτική τους απαξίωση ως συνηγόρων του πολιτικού ολοκληρωτισμού και της οικονομικής εξαθλίωσης,οδήγησε στην εξαφάνιση και των όμορων "ειρηνιστικών" κινημάτων.
Φιλοπόλεμος λοιπόν ιστορικά ο εθνικισμός και ο σοσιαλισμός!
Υπάρχει εναλλακτική φιλειρηνική πρόταση?
Δυστυχώς η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονολεκτικά καταφατική.
Πριν επιχειρήσουμε να την εκφέρουμε,είναι αναγκαίο να ανιχνεύσουμε τα προ-απαιτούμενα της επιλογής της ειρηνικής διευθέτησης,όπως προέκυψαν απ'την ιστορική εμπειρία.
Πρώτο ζητούμενο,η ανεκτικότητα (tolerance) απέναντι στον "άλλο",το διαφορετικό από εμάς,αυτόν που μιλάει άλλη γλώσσα,πιστεύει άλλο Θεό ή κανένα Θεό,έχει άλλες συνήθειες διατροφής,έχει διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό,διαφορετικό χρώμα δέρματος,ήθη και έθιμα που μας φαντάζουν "παράξενα",άλλα αισθητικά γούστα στην τέχνη,τη μουσική,τη λογοτεχνία,τον έρωτα κ.ο.κ
Η ανεκτικότητα εισάγεται ιστορικά από τον John Locke το 1685, με την περίφημη "Epistola de Tolerantia" όπου επιχειρείται η θεωρητική υπεράσπιση του δικαιώματος στην ανεξιθρησκεία.
Φιλελεύθερο λοιπόν το πρώτο ζητούμενο της ειρήνης-η ανεκτικότητα.
Ένα δεύτερο ζητούμενο είναι η προοπτική της κοινωνικής συνεργασίας (co-operation) και η πρόκρισή της σε αντιδιαστολή με αυτήν της αντιπαράθεσης (opposition) .Συνήγοροι της κοινωνικής συνεργασίας είναι -ξανά-ο φιλελευθερισμός,αλλά και η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία ενώ,στοιχεία αποδοχής της κοινής μοίρας της κοινότητας ανιχνεύει κανείς και στο συντηρητισμό.Εκείνο που διαφοροποιεί τις ιδεολογίες είναι το "όραμα" χάριν του οποίου προκρίνουν τη συνεργασία.Οι φιλελεύθεροι την προκρίνουν στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης που τη θεωρούν προυπόθεση κάθε πολιτικά εξελισσόμενης κοινωνίας.Οι σοσιαλδημοκράτες την προκρίνουν χάριν της κοινωνικής ειρήνης την οποία θεωρούν επιτεύξιμη μέσα σε συνθήκες άμβλυνσης των οικονομικών ανισοτήτων.Οι συντηρητικοί την προκρίνουν εν ονόματι ενός υπέρτατου χρέους των πολιτών απέναντι στο έθνος και την ιστορία του.
Αν μπορούσα να σκιαγραφήσω αδρά τα κίνητρά τους,θα έλεγα πως οι φιλελεύθεροι επικαλούνται οικονομικά,οι σοσιαλδημοκράτες ηθικά,οι συντηρητικοί μεταφυσικά κίνητρα.
Τρίτο και εξίσου σημαντικό προαπαιτούμενο,σε επίπεδο πολιτικής πρακτικής,είναι η αποδοχή του κοινοβουλευτισμού (parliamentarism) έναντι άλλων προκρινόμενων μορφών πολιτικής εκπροσώπησης,όπως η άμεση δημοκρατία των λαϊκών συμβουλίων (soviet).Φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες είναι ανεπιφύλακτα κοινοβουλευτικοί.Συντηρητικοί και σοσιαλιστές ασκούν κριτική στους κοινοβουλευτικούς θεσμούς και δε διστάζουν να θέτουν την ισχύ τους εν αμφιβόλω, προκρίνοντας διαδικασίες μιλιταριστικής (οι συντηρητικοί) ή πεζοδρομιακής (οι σοσιαλιστές) πολιτικής εκτροπής,στο όνομα των επιδιώξεών τους φυσικά.
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία ασφαλώς δεν είναι τέλεια.Στην Ελλάδα,επείγει η κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας και των τροπολογιών που αναστέλλουν την εφαρμογή των νόμων.Ιστορικά όμως,είναι ο μόνος θεσμός που εξασφαλίζει συνθήκες πολιτικής δημοκρατίας επί μακρόν.Τα σοβιέτ ιστορικά απέτυχαν,υπήρξαν άλλοθι του πολιτικού ολοκληρωτισμού,ενώ φυσικά εξίσου αντιδημοκρατικά παραμένουν τα κάθε λογής στρατιωτικά πραξικοπήματα.
Θα προσθέσω και ένα τέταρτο προ-απαιτούμενο κοινωνικής ειρήνης: το σεβασμό των μειονοτήτων.
Πρόκειται για στοιχείο ποιοτικής ανάδειξης του κοινοβουλευτισμού.Η πλειοψηφία κυβερνά,αλλά οι μειοψηφίες πρέπει να γίνονται ανεκτές.Αλλιώς,διολισθαίνουμε σε κοινοβουλευτικούς αυταρχισμούς,στην τυραννία των πλειοψηφούντων.Η ανεκτικότητα και η κοινοβουλευτική διαβούλευση,επιτάσσουν το σεβασμό στις απόψεις των μειοψηφιών και από ηθικής απόψεως στην αποτίμηση του μειονοτικού με όρους σεβασμού αντί βίαιης επιβολής.Φιλελευθερισμός και σοσιαλδημοκρατία συμβαδίζουν και εδώ.
Ανακεφαλαιώνοντας,υποστηρίζω πως οι ιδεολογικοί χώροι που προκρίνουν με συνέπεια την προοπτική της κοινωνικής ειρήνης και αποκηρύσσουν τη βίαιη πολιτική σύγκρουση,είναι ο φιλελευθερισμός και η σοσιαλδημοκρατία.Ασφαλώς δεν ταυτίζονται,διαφοροποιούνται σε ζητήματα κοινωνικής πρακτικής (ηθική αποτίμηση της οικονομικής ανισότητας,όρια της κρατικής παρέμβασης, στάση απέναντι στον οικονομικό ανταγωνισμό,πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας,προσδιορισμός της ιδιωτικής σφαίρας του ατόμου κ.α).
Αλλά παραμένουν χώροι προαγωγής της πολιτικής ειρήνευσης,έστω και αποσκοπώντας σε διαφορετικές κοινωνικές προοπτικές.
Είναι και αυτός ένας λόγος που επιβάλλει το συνεχή δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ τους.
10/7/2012
No comments:
Post a Comment