Total Pageviews

Friday, March 16, 2012

Η Αράλη

Μια απ'τις αγάπες της παιδικής μου ηλικίας ήταν η γεωγραφία.Ικανοποιούσε ορισμένα πρωτογενή χαρακτηριστικά  μου: ο σπασίκλας μέσα μου έβρισκε τροφή για ανταγωνισμό (ποιό βουνό είναι ψηλότερο,ποιό ποτάμι μακρύτερο κλπ),αλλά ο αλαφροίσκιωτος εαυτός μου ,που τελικά με καθόρισε αποφασιστικά ,έβρισκε στη γεωγραφία ιδανικές αφορμές ονειροπόλησης:
Τα Ιμαλάια και οι ¨Ανδεις,η Σαχάρα και η έρημος Γκόμπι,οι θάλασσες του Νότου και η Καραιβική,το βόρειο σέλας και το βάραθρο των Μαριαννών,το τρίγωνο των Βερμούδων και το νησί του Πάσχα...
Μαθαίνοντας τον κόσμο,η Γεωγραφία ήταν ο απαραίτητος χάρτης,το σκηνικό εντός του οποίου διαδραματίζονταν η ίδια η ανθρώπινη ιστορία.Υποσυνείδητα,ο θαυμασμός που μου καλλιεργούσε για τα άγνωστα μνημεία της γης μπόλιαζε την αντίληψή μου με μια κοσμοπολίτικη οπτική,αλλά και διαμόρφωνε καθοριστικά την αισθητική μου.Από τότε παραμένω αμετάκλητα ένας αισθητικός παγανιστής υπό την έννοια πως-μ΄όλο το σεβασμό που τρέφω για την ανθρώπινη διάνοια-εξακολουθούν να με συγκινούν περισσότερο τα δημιουργήματα της φύσης: το χιονισμένο Κιλιμάντζαρο, το Γκραν Κάνυον,η ξεχασμένη Αττόλη στη μέση του Ειρηνικού...

Ενα απ'τα σύμβολα της γεωγραφικής μου οπτικής,ηταν και οι μεγάλες λίμνες και δη οι τρεις γειτόνισσες της Σιβηρίας:Κασπία,Αράλη,Βαικάλη! Η Κασπία η μεγαλύτερη (όλων!),η Βαικάλη η βαθύτερη (όλων!).Η Αράλη,ανάμεσά τους,ήταν κάποτε η 4η μεγαλύτερη λίμνη στη γη!
Στα νερά της σίγουρα ξεδίψασαν τα άλογα του Ταμερλάνου και του Τζέγκις-Χαν,αλλά κι ο "Μιχαήλ Στρογκώφ" κυνηγημένος απ'τους Τάταρους.Η θάλασσα (λίγες μόνο λίμνες δικαιούνται αυτό το χαρακτηρισμό) έδινε ζωή δια μέσου των αιώνων σε χιλιάδες καθημερινούς ανθρώπους.Ηταν ένα απ'τα θαύματα της φύσης κι ένας "αειφόρος" υδροδότης της ζωής.

Τα χρόνια πέρασαν,έπαψα να ονειροπολώ στους χάρτες κι έμενα πάντοτε με την εικόνα των μεγάλων λιμνών που είχα γνωρίσει.Τυχαία,στο σάιτ του Ανδρέα Ανδριανόπουλου,άνοιξα ένα link και πραγματικά σοκαρίστηκα! Η Αράλη,4η κάποτε μεγαλύτερη λίμνη στη γη,έχει σχεδόν απερημωθεί!
Οποιος ενδιαφέρεται γι'αυτή την τραγική ιστορία μπορεί να διαβάσει λεπτομέρειες εδώ

http://en.wikipedia.org/wiki/Aral_Sea
και
http://www.fotuneurope.org/?p=1228

Αυτό που συνέβη με λίγα λόγια ήταν απλοικά εγκληματικό: οι σοβιετικές αρχές,θέτοντας σε εφαρμογή άλλο ένα "ευφυές" πενταετές πλάνο,εξέτρεψαν το 1960 τους δυο ποταμούς που υδροδοτούσαν την Αράλη προς τις βαμβακοφυτείες του Ουζμπεκιστάν ! Μετά το 1991,οπότε η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε απ'την πρώην ΕΣΣΔ, η απορροή του ύδατος εντατικοποιήθηκε .Αυτό είχε σα συνέπεια,το Ουζμπεκιστάν να μετατραπεί σε μια απ'τις μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες βαμβακιού (φυτό με μεγάλες απαιτήσεις σε πότισμα),αλλά η Αράλη αποστραγγίστηκε! Δε θα αναλύσω εδώ τα συν και πλην της ιστορίας,ούτε την κυνική αντιμετώπιση των "αρχών" (σοβιετικών και μη) απέναντι στη λίμνη: πολλοί "υπεύθυνοι" τη θεωρούσαν απλώς ένα "λάθος της φύσης" (θεμελιώδες λογικό σφάλμα: η φύση δεν έχει λογική,άρα δεν κάνει λάθη.Το να κρίνουμε τα φυσικά φαινόμενα με όρους χρησιμοθηρίας,είναι μια συλλογιστική ά-λογη αφ'εαυτής.Σχολαστικές λεπτομέρειες θα μου πείτε...).
Θα υποστηρίξω όμως πως παρά την πτώση του κομμουνισμού,η φιλοσοφία εξάντλησης των φυσικών πόρων προς εξυπηρέτηση πολιτικών στόχων,δυστυχώς παρέμεινε.Μάλιστα,οι αεροφωτογραφίες δείχνουν πως,μετά το "91, η μείωση του μεγέθους της Αράλης έλαβε δραματικούς ρυθμούς! Οι επίγονοι του κομμουνισμού,ολοκλήρωσαν το οικολογικό έγκλημα που αυτός ξεκίνησε.
Εκτός από την αποστράγγιση,η αλόγιστη χρήση εντομοκτόνων μόλυνε τον υδροφόρο ορίζοντα,με καταλυτικές συνέπειες στην υγεία των κατοίκων.

Μπροστά σε ένα τέτοιο φαινόμενο,για ένα πράγμα είμαι βέβαιος: αν εξαιρέσουμε τις πολεμικές συρράξεις,μόνο ένα ολοκληρωτικό καθεστώς μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια ολοκληρωτική καταστροφή! Μπορεί ο κομμουνισμός να διέπρεψε σε ολοκληρωτικά επιτεύγματα,αλλά και οι επίγονοί του δυστυχώς δεν υστέρησαν...

Αν υποθέσουμε πως αύριο ξεκινήσει μια προσπάθεια αναγέννησης της λίμνης (αμφίβολο,αφού χρειάζονται διακρατικές συμφωνίες και υπάρχουν ενδείξεις πως το υπέδαφος της κοίτης της κρύβει φυσικό αέριο),θα χρειαστούν περίπου τριάντα χρόνια για να επανέλθει η Αράλη στο "φυσικό της λάθος"...

Θα μπορούσα να μιλήσω για οικολογική καταστροφή,αλλά αντιπαθώ την ιδεολογικά στρατευμένη οικολογία των πράσινων (μαρξισμός που φορά το καμουφλάζ του περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος).Αλλωστε,ακόμη κι αν ο κομμουνισμός δημιουργούσε "κήπους της Εδέμ" με γάργαρα νερά,πάλι θα τον αποκήρυττα, στο όνομα της ελευθερίας.
Επιπλέον,εδώ έχουμε να κάνουμε με φυσική εξάλειψη όχι με απλή οικολογική καταστροφή.
Η φυσική εξάλειψη ισοδυναμεί με γεωγραφική αλλοίωση,δηλαδή από άποψη κλίμακας,με γεωλογικό γεγονός!
Σε τί διαφέρει ένα γεωλογικό από ένα ιστορικό γεγονός? Το πρώτο είναι δυνητικά αναστρέψιμο,το δεύτερο είναι πιά αμετάκλητο.
Από την άποψη αυτή,η Αράλη δεν έχει ακόμη εκπνεύσει !
Υπάρχει ακόμη ελπίδα να σωθεί,αρκεί να ενδιαφερθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι.
Ποιοί είναι αυτοί?
Οι ντόπιοι,δυστυχώς,μου δίνουν την εντύπωση πως είναι παραδομένοι στην προαιώνια Ασιατική μοιρολατρεία.Εύχομαι να κάνω λάθος!
Ελπίζω να υπάρξουν και κάποιοι που θα συγκινηθούν από το θέαμα των πλοίων της ερήμου.

Αλλιώς,αυτή η εικόνα των ναυαγισμένων στο οροπέδιο της Αράλης πλοίων,πέρα από συμβολική θα αποδειχτεί προφητική.
Οι γιοί του Νώε που σώθηκαν απ'τον κατακλυσμό αλλά εξώκειλαν στην έρημο.
Οι παράκλητοι που σάλπαραν προς το νησί των μακάρων και κατέληξαν στην άνυδρη γη.
Οι οραματιστές που ονειρεύτηκαν έναν καλύτερο κόσμο κι έμειναν μόνιμα διψασμένοι.
Οι ιδεολόγοι που προσάραξαν στ'αβαθή κι εγκατέλειψαν το πλοίο.
Οι απλοί άνθρωποι που αγαπούν τη λίμνη που κάποτε ήταν θάλασσα....

16/3/2012


3 comments:

  1. Οι κομμουνιστές κατηγορούν την απληστία του καπιταλισμού που στο όνομα του κέρδους καταστρέφει τη φύση.
    Το παράδειγμα της Αράλης δείχνει ότι η απληστία στερείται ιδεολογίας. Οι έμποροι ελεφαντόδοντου που ευθύνονται για τον κίνδυνο αφανισμού του Αφρικανικού ελέφαντα δεν νομίζω να είναι ούτε κομμουνιστές, ούτε φιλελεύθεροι (αν και πιο πιθανό το πρώτο...) Είναι απλά και στεγνά άπληστοι.
    Καλό θα ήταν να καταλάβουμε ότι η επιστημονική έρευνα πολλές φορές προσφέρει λύσεις που συνδυάζουν το κέρδος με την οικολογική πρακτική. Πχ οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι κερδοφόρες και σίγουρα προσφέρουν στην περιβαλλοντική αναβάθμιση, ανεξάρτητα της ευαισθησίας των μετόχων τους.
    Αμφιβάλλω αν η εξαιρετικά προηγμένη ΕΣΣΔ είχε να αντιπαραβάλει κάτι αντίστοιχο, αν και η αλήθεια είναι ότι μέχρι και τα μέσα των '80s κανείς δεν είχε αναπτύξει οικολογική συνείδηση, παρά μόνο κάποιοι διορατικοί που όπως πάντα καταντούν γραφικοί στην εποχή τους.

    ReplyDelete
  2. Και οι μη κομουνιστες που μας τάιζουν καθε μερα με τρανς λιπαρα , ειναι οκ?

    ReplyDelete
  3. Και οι δυτικοι βιομηχανοι τροφιμων με τα τρας λιπαρα ειναι ωραίοι?

    ReplyDelete