Total Pageviews

Wednesday, February 22, 2012

Η φολκλορική "θεμελίωση" της ιδεολογίας

Μεγάλωσα τη δεκαετία του '80,όταν ακόμη ζούσε η μακαρίτισσα ΕΣΣΔ και οι υποτακτικοί της και η Ελλάδα βίωνε την "Αλλαγή" του καθ'ημάς σοσιαλισμού.Εκείνη την περίοδο,τα πολιτικά πάθη ήταν έντονα,στα σχολεία γίνονταν από νωρίς "διαφώτιση",το σαρωτικό ρεύμα του πασοκικού αναθεωρητισμού δημιουργούσε έντονες ζυμώσεις σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.
Τα χρόνια εκείνα ήταν της μόδας οι κομματικές νεολαίες: τα κόμματα είχαν αναλάβει την "καθοδήγηση" ή
"διαφώτιση" (υπάρχουν πλήθος λέξεων που εξωραίζουν την προπαγάνδα) των νέων,συχνά με την προτροπή ή ενεργό συμμετοχή των γονιών τους!
Οι νεολαίες διεξήγαγαν και φεστιβάλ (συνήθως το φθινόπωρο)! Το σκηνικό-για όσους μεγαλώσαμε στην επαρχία και γνωρίσαμε τα  λαικά πανηγύρια-ήταν εξαιρετικά οικείο: ειρηνική κατάληψη ενός πάρκου,ντουντούκες με συνθήματα και τραγούδια "πολιτικού νοήματος",αεροπανώ,φωτογραφίες "ηρώων" της παράταξης και "εγκληματιών" του αντίπαλου,κονκάρδες,στυλό,κούπες με το "έμβλημα" του κόμματος,συνθηματολογία,"πηγαδάκια" με θεωρητικές αναλύσεις από τους καθοδηγητές.
Φυσικά,το σκηνικό συμπλήρωναν τα σουβλάκια,οι μπύρες,το κρασί του χωριού και το τσίπουρο του θείου και η συναυλία των φίλα προσκείμενων καλλιτεχνών.
Τώρα που το σκέφτομαι,ήταν μια χαρά εκδηλώσεις για φαί-ποτό και ό'τι προκύψει,σε μια εποχή σχετικής στέρησης που καμία σχέση δεν είχε με τις επιλογές διασκέδασης των επόμενων δεκαετιών!
Κρίμα που ήμουν ακόμη-πολύ- πιτσιρικάς...

Με τα χρόνια,τα κόμματα και οι νεολαίες παρήκμασαν (απολύτως δικαιολογημένα) και τα φεστιβάλ έγιναν παρελθόν.
Μόνο η ΚΝΕ απέμεινε να διαφωτίζει και να φεστιβαλίζεται,απολύτως δίκαια,αφού υπήρξε πραγματικά πρωτοπόρος νεολαία από κάθε άποψη:ήταν η παλαιότερη,η μεγαλύτερη,η πιο οργανωμένη,με το πλουσιότερο καλλιτεχνικό πρόγραμμα (και δεν τα λέω καθόλου ειρωνικά)!
Επιπλέον,οι κομμουνιστές,υπήρξαν πρωτοπόροι της στρατευμένης τέχνης: στρατευμένο τραγούδι,στρατευμένη ποίηση,στρατευμένοι καθηγητές,στρατευμένοι διαννοούμενοι,στρατευμένοι πολίτες στους χώρους εργασίας.
Οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν πως-ακόμη και σήμερα-καλύτερα ακούγεται ο Λοίζος,ο Θεοδωράκης,ο Μικρούτσικος παρά ο...Ρόμπερτ Ουίλλιαμς που "σε περιμένει να'ρθεις και πάλι"!
Προνομιακός λοιπόν ο χώρος των φεστιβάλ νεολαίας για την αριστερά!

Στον απόηχο των "νεολαιίστικων" (μπήκα στο κλίμα!) φεστιβάλ,αυτό που απέμεινε διαχρονικά ήταν το "χάππενινγκ" ως στοιχείο ιδεολογικής δήλωσης.
Εδώ,η ανανεωτική αριστερά,ως πραγματικά εκσυγχρονιστική αντίληψη κέρδισε το παιχνίδι από την αρτηριοσκληρωτική ΚΝΕ.Οι "Ρηγάδες" άκουγαν τα κλασσικά (Θεοδωράκη,Λοίζο κλπ),αλλά δεν έλεγαν όχι και στην αμερικάνικη (αν είναι δυνατόν!)ροκ και-αργότερα-στις "μουσικές του κόσμου".
Αυτό είναι μάλλον φυσιολογικό: η ανανεωτική αριστερά (το παλιό ΚΚΕ εσωτερικού) υπήρξε για πολλά χρόνια (1968-1989) ο χώρος διάσωσης του πολιτικού φιλελευθερισμού στην Ελλάδα.Ο χώρος,στον οποίο η άλλη άποψη όχι μόνο δεν διώκονταν αλλά ήταν απολύτως θεμιτή! Η χαλαρή οργανωτική της δομή-που της στοίχιζε σε εκλογικά αποτελέσματα-ήταν ακριβώς το αποτέλεσμα των διαφορετικών τάσεων που ελεύθερα αναπτύσσονταν εντός της! Αυτή την παράδοση συνεχίζουν σήμερα,ο Τσίπρας (με την αντι-ευρωπαική μερίδα) και ο Κουβέλης (με τους ευρωπαιστές).
Πρέπει να εξομολογηθώ πως την ανανεωτική αριστερά πάντοτε τη συμπαθούσα,χώρια που είχε και ωραιότερα κορίτσια...

Επιστρέφω στο φολκλορικό στοιχείο της ιδεολογίας.
Απομεινάρι των φεστιβάλ νεολαίας του "80,το βλέπουμε και σήμερα παντού: οι νοικοκυρές με τις κατσαρόλες,οι αγανακτισμένοι με τα λέηζερ και τις σφυρίχτρες,οι ανώνυμοι με τις μάσκες από το "Vendetta",το κίνημα-Γένοβα με τους καλλιτέχνες του δρόμου.
Οι λαικές παραστάσεις,τα αυτοσχέδια σκετς,τα γκράφφιτι,οι συναυλίες.
Είναι σαφές πως -για τον πολύ κόσμο που βαριέται τις θεωρητικές αναλύσεις-το φολκλόρ προσφέρει την απαραίτητη ψυχική εκτόνωση και την αίσθηση της κοινότητας με όρους διασκέδασης.Αλλωστε,τί ωραιότερο να διεκδικείς κάτι μέσα σε  εορταστικό κλίμα? Business and pleasure!
Πριν από χρόνια,ο Τάσος Κουράκης του ΣΥΡΙΖΑ,ήταν υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης:είχε στήσει το γραφείο του στον παλιό "ερωδιό" δίπλα στο "de facto" (γνωστό μπαράκι της πόλης) και είχε ντύσει τρια-τέσσερα παιδιά ζαρζαβατικά (οικολογικό μήνυμα για αστοιχείωτους).Η σημειολογία του να πίνεις το cappuccino σου,ξεφυλλίζοντας βαριεστημένα το "Εψιλον" ή τη "Liberation",καπνίζοντας "στριφτό" και χαζεύοντας τον άνθρωπο-μπάμια ή τον άνθρωπο-αχλάδι ήταν το απόγειο του διαννοουμενίστικου-φολκλόρ!
Οσοι διαννοούμενοι σνομπάρουν το φολκλόρ,μάλλον αγνοούν τη φολκλορικότητα των δικών τους προκατ επιλογών! Οσο προβλέψιμο είναι το σουβλάκι,άλλο τόσο είναι και το sushi.Χώρια που το σουβλάκι (και το κεμπάπ) τα παρέλαβε η politically-correct διανόηση των '90s και τα έκανε σύμβολα (ελληνιστί icons) μιας "ψαγμένης" επιλογής.
"Δηθενιές" ή "ντεμεκιές" που θά'λεγε κι ένας Σαλονικιός φίλος.

Η απογείωση της ιδεολογικής χειραγώγησης δια του φολκλορ,είναι φυσικά το "Αλ-Τσαντίρι news"!
Αν ο Κωστόπουλος συνέλαβε (το '89) τη σημασία του lifestyle και επένδυσε πάνω του με το "ΚΛΙΚ",ο Λαζόπουλος συνέλαβε πρώτα τους κοινωνιολογικούς τύπους του Ελληνα ("Δέκα μικροί Μήτσοι") και τώρα,ανέδειξε το "κοινό" κάθε Ελληνα: τον καταφερτζή-κουτοπόνηρο τσιγγάνο (όχι με τη ρατσιστική έννοια,αλλά με την έννοια του μπαγαπόντη)!
Ο Κωστόπουλος τα ακούει-αδίκως-τώρα τελευταία,από φαρισαίους που ξεφύλλιζαν μανιωδώς το "ΚΛΙΚ" στην εποχή του και τώρα το αναθεματίζουν ως...υπεύθυνο της εθνικής μας συμφοράς!! Πόση σύγχυση μπορεί να έχει κανείς για να υποστηρίζει πως για τη χρεωκοπία της Ελλάδας φταίει ένα περιοδικό!...
Ο Λαζόπουλος αντίθετα,γνωρίζει μεγάλες πιένες! Ακολουθεί μια ευφυή-αν και εύκολη σε τελική ανάλυση-συνταγή: κολακεύει το συλλογικό μας υποσυνείδητο,αθωώνει τον κάθε μικρο-απατεώνα αφού "άλλοι κλέβουν περισσότερα",δικαιολογεί το μικρο-καταχραστή αφού "άλλοι καταχρώνται περισσότερα",καθαγιάζει τις άνομες συναλλαγές μας στο όνομα του ό'τι "διαπράττονται σε μικροκλίμακα" ή επειδή "δεν μπορεί ο πολίτης να κάνει αλλιώς"! Πασπαλίζει την παράσταση με γενικόλογες καταγγελίες των "εκμεταλλευτών" ή του "συστήματος" και όταν τα σύνορά μας δεν αρκούν,επιστρατεύονται και οι γνωστές εθνικοπατριωτικές κορώνες περί "περιούσιου λαού" που "τον ζηλεύουν οι ξένοι"!
Πόσο έυκολα ξεπερνάμε την αντίφαση: ο ευνοημένος του συστήματος το "καταγγέλει"!
Πόσο εύπεπτα προσπερνάμε το παράδοξο: ο "αριστερός" που καταγγέλει τους "μειωμένης εθνικής αντίληψης" μνημονιακούς!
Ολα αυτά.χάρις στην ψυχική ευδία του φολκλορ και στο αποενοχοποιητικό μήνυμα: το "τσαντίρι"-όπως άλλοτε ο Ανδρέας-κολακεύει το ευτελές που όλοι κρύβουμε μέσα μας!
Ο Λάκης,είναι κάτι περισσότερο από χαρισματικός κωμικός και πετυχημένος καλλιτέχνης ή έξοχος stand-up performer.Είναι ο εθνικός μας διαμορφωτής κυρίαρχων απόψεων (Opinion maker)!
Ως εκ τούτου,μπορεί να διαφωνώ με τα πολιτικά του μηνύματα,αλλά οφείλω να τον συγχαρώ για το κατόρθωμά του!

Προσωπικά,δεν έχω τίποτε με το φολκλόρ.Αντίθετα το απολαμβάνω.Ενίοτε και όταν υπερβαίνει το κιτς! Ποτέ δε συμπαθούσα τους στεγνούς-άχρωμους  χώρους των δήθεν σοβαρών αναλύσεων. Πάντοτε λάτρευα την αποδομητική ατάκα, το απρόβλεπτα έξυπνο χιούμορ,τον "τρελλό του χωριού".
Απλά το εκλαμβάνω ως αναγκαίο στοιχείο ψυχολογικής εκτόνωσης,διασκέδασης με την ευρεία έννοια του όρου,αισθητικής άποψης που είναι αναγκαίο να εκφράζεται.
Είμαι ιδιαίτερα καχύποπτος όμως,όταν το βλέπω να εξυπηρετεί ιδεολογικοπολιτικά προτάγματα.
Ισως επειδή νιώθω πως τότε χάνει την αθωότητά του και μετατρέπεται σ'έναν εκμαυλιστή με γέλια και τραγούδια!
Από αυτή την άποψη,το φεστιβάλ της ΚΝΕ,είναι μάλλον ειλικρινέστρο στις προθέσεις του.
Βέβαια κουπόνι μέλους δεν πρόκειται να πληρώσω.
Εκτός πάλι,αν πρόκειται να δω την Παπαρήγα σε bar-lecture να αναλύει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού κερνώντας σφηνάκια Jack Daniel's!
Tότε,μέχρι που την ψηφίζω κιόλας (ειδικά μετά το 6ο σφηνάκι)...

22/2/2012

2 comments:

  1. Εδώ που τα λέμε, δεν έχεις και άδικο. Μια χαρά είναι το φολκλόρ. Δεν ξέρω αν όντως ο Λαζόπουλος είναι opinion maker, αλλά σίγουρα το επιδιώκει.

    ReplyDelete
  2. Χυδαίος λαϊκιστής και χ@στης! Γλύφει τις "κουκούλες" που καίνε την Αθήνα αποδίδοντάς τους στο παρακράτος, μην και τον βάλουν στο μάτι, κι εκ του ασφαλούς φτύνει το σύστημα μέσα απ'τις χειρότερες στιγμές του οποίου θησαύρισε. Αριστερός υπερπατριώτης με θητεία στα ψυχιατρεία.Χθες πάντως επιβεβαίωσε πως το ταλέντο του τον βαρέθηκε κι αυτό και τον εγκαταλείπει...

    ReplyDelete